Vooraleer we dieper ingaan op 4 bewuste keuzes die je kan maken wanneer je gaat bevallen, wil ik eerst even dit zeggen: er zijn geen goede of foute keuzes. Het is jouw bevalling, jij kent jezelf het best. Jouw lichaam, jouw noden, jouw gevoeligheden. Er is volgens mij dan ook maar één ding dat echt doorslaggevend is wanneer het aankomt op ‘juiste’ keuzes maken bij een geboorte: de veiligheid van jou en je baby. Zowel het veilig zijn, als jullie veilig voelen.
Langs de andere kant wordt net op dit punt van veiligheid vaak door je omgeving ingespeeld om je (subtiel) te overtuigen bepaalde keuzes wel of niet te maken. Zo kreeg ik zelf van een arts-specialist de opmerking: “Wil jij thuis bevallen? Ik snap niet dat je dit zou willen, ik zou mij echt niet veilig voelen!”
Iedereen heeft vanuit zijn eigen standpunt een andere kijk op wat wel en niet veilig is.
Door te weten wat de verschillende opties zijn met hun voor- en nadelen, kan je zelf een voor jou goed onderbouwde keuze maken, en zullen de vragen en opmerkingen van anderen je niet zomaar uit je schoenen slaan. De B.R.A.I.N.S.-methode kan je helpen in dit proces van beslissingen maken.
Deze methode werd mooi geïllustreerd door le coeur à marée basse en kan je hier downloaden (en ergens zichtbaar ophangen tijdens je bevalling).
LOCATIE
Eigenlijk is er in België niet zoiets als een wet die zegt waar je wel of niet mag bevallen. Jij mag dit gewoon helemaal zelf kiezen, zolang dit natuurlijk mogelijk is zonder de wel bestaande wetten te overtreden.
Het lastige waar je echter tegenaan botst wanneer je een minder voor de hand liggende locatie kiest, is het vinden van een zorgverlener die je wil begeleiden tijdens de bevalling. Vaak worden er bepaalde voorwaarden of protocollen gehanteerd waar de locatie aan moet voldoen, om zeker te zijn dat de veiligheid op elk moment gewaarborgd kan worden.
In België bevallen de meeste vrouwen in een ziekenhuis. Daarnaast kiezen sommige mama’s voor een thuisbevalling of een bevalling in een geboortehuis.
Bevallen in het ziekenhuis
Voor velen voelt dit als de meest veilige optie, want je hebt de garantie dat er altijd medische hulp beschikbaar is voor jou en je baby. Je kan ook kiezen voor pijnbestrijding, zoals een epidurale verdoving (dit is thuis niet mogelijk). Je kan meestal zelf je gynaecoloog en je ziekenhuis kiezen, en in sommige ziekenhuizen is het ook al mogelijk om je eigen vroedvrouw mee te brengen. Je kan ook kiezen voor een poliklinische bevalling, waarbij je binnen 24 tot 48 uur na de geboorte naar huis gaat, mits er geen complicaties zijn.
Bevallen thuis
Dit is een optie voor vrouwen die in hun eigen vertrouwde omgeving willen bevallen, met de steun van hun partner, familie of vrienden. Een thuisbevalling kan begeleid worden door een vroedvrouw die je kent en vertrouwt. Je hebt een groot controlegevoel en kan zelf beslissen hoe je wil bevallen, bijvoorbeeld in bad, in bed of op een baarkruk. Als je een (hoog–)risicozwangerschap hebt, te ver van een ziekenhuis woont of de ambulance niet tot bij jou zou geraken in een kritieke situatie, stemmen vroedvrouwen er meestal niet mee in om jou thuis te begeleiden.
© Hanna Troch
Bevallen in een geboortehuis
Dit is een optie voor vrouwen die een natuurlijke en huiselijke bevalling willen, maar liever niet in hun eigen huis (met de opkuis achteraf). Een geboortehuis is een kleinschalige voorziening die wordt begeleid door vroedvrouwen. Je kan er terecht voor de zwangerschapsopvolging, de bevalling en de nazorg. Je blijft er meestal maar enkele uren na de geboorte, tenzij je langer wil blijven. Een geboortehuis is niet geschikt voor vrouwen met een risicozwangerschap. Je moet ook een ziekenhuis in de buurt kiezen voor het geval er toch complicaties optreden. Een geboortehuis wordt niet terugbetaald door de ziekteverzekering, maar sommige mutualiteiten geven wel een tegemoetkoming.
HOUDING
Wanneer je even online gaat zoeken naar bevalhoudingen zal je het meteen zien: het aantal opties is legio. Ik smijt hier dan ook graag gewoon een leuke illustratie met wat ideetjes:
Daarnaast nog enkele tips waarmee je rekening kan houden:
Als je een epidurale verdoving hebt (ruggenprik) kan en mag je niet meer uit bed. Dit wil echter niet zeggen dat je in bed geen verschillende houdingen kan aannemen. Je kan in veel ziekenhuizen liggend op je zij of “on all fours” bevallen met een epidurale verdoving.
Probeer gebruik te maken van de zwaartekracht (handen & knieën, hangen aan je partner, rondwandelen, …).
Zowel rust als beweging kunnen wonderen doen. Probeer te luisteren naar je lichaam en wissel wat van houding tot je een houding hebt gevonden waarin je de weeën goed kan opvangen.
Ligt je baby in een niet ideale positie? Je vroedvrouw geeft je dan graag tips, vaak volgens de technieken van Spinning Babies.
© Hanna Troch
GEBOORTETEAM
Wie wil je graag bij je hebben tijdens je arbeid? Welke personen geven je rust en vertrouwen? De mensen om je heen hebben een grote invloed op jouw gevoel van veiligheid en kunnen zo onrechtstreeks het geboorteproces vertragen of net versnellen.
Geboortepartner
Een persoon die jou door en door kent en waarvan jij weet dat je erop kan rekenen. Dit kan je relationele partner (vrouw/man) zijn, maar evengoed je mama, een vriendin, … Het kan zijn dat je deze persoon graag dicht bij je hebt, maar soms kan je dit ook als storend ervaren.
Vroedvrouw(en)
Naast het begeleiden van de arbeid en bevalling, zal de vroedvrouw ook je zorg en advies geven tijdens de bevalling, medicatie toedienen, jouw baby verzorgen (meten en wegen, … ). Als je thuis bevalt heb je meestal de hele bevalling dezelfde vroedvrouw(en) bij jou, waar je vaak ook op voorhand al contact mee had. In het ziekenhuis wisselen de vroedvrouwen per shift, maar binnen één shift krijg je normaal ook de hele tijd dezelfde vroedvrouw(en) aan je bed.
© Hanna Troch
Gynaecoloog
De persoon met kennis en kunde over alle medische interventies en afwijkingen in het normaal geboorteproces. Bij een thuisbevalling komt er normaal geen gynaecoloog aan te pas. In het ziekenhuis zie je de gynaecoloog vaak al even tussendoor en tegen het einde van de bevalling. De meeste gynaecologen werken met een wachtsysteem waardoor het niet zeker is dat je eigen gynaecoloog bij je bevalling aanwezig zal zijn.
Geboortefotograaf
Een niet te missen lid van je geboorteteam is natuurlijk een geboortefotograaf. Deze kan het bevallingsverhaal mooi in beeld brengen zodat jullie hier altijd naar kunnen terugkijken.
Doula
Een doula biedt emotionele en fysieke ondersteuning tijdens de bevalling. Ze is op de hoogte van de verschillende opties, kan je informatie geven over voor- en nadelen van bepaalde interventies en je geruststellen en comfort bieden wanneer nodig. Via de Vlaamse Federatie van Doula’s kan je een doula vinden.
Als je om welke reden dan ook een bepaald persoon niet bij jou wil tijdens de bevalling, mag je dit altijd aangeven. Als patiënt heb je namelijk het recht op een vrije keuze van je zorgverlener. Hou wel in gedachten dat dit in sommige situaties moeilijk kan zijn (bijvoorbeeld tijdens een spoedsituatie of als er maar één gynaecoloog in het ziekenhuis aanwezig is).
PIJNSTILLING
Epidurale verdoving
Bij een epidurale verdoving of ruggenprik wordt een katheter geplaatst in de epidurale ruimte, waar een verdovend middel de pijnprikkels van de baarmoeder en bekkenbodem blokkeert. Vaak kan je zelf met een knopje de pijnstilling bijsturen (zonder kans op overdosering). Er gaan soms volksverhalen de ronde dat je verlamd zou kunnen geraken door een ruggenprik, maar dit is heel uitzonderlijk. Je hebt ook niet meer kans op een keizersnede of meer rugpijn na de bevalling. Wat wel mogelijk is, is dat je jeuk ervaart, last krijgt van een lage bloeddruk of hoofdpijn krijgt na de bevalling.
© Hanna Troch
Warmtebronnen
Warmte zoals door een warm bad/douche of kersenpitkussen kunnen helpen de pijn te verzachten door het helpen ontspannen van de spieren. Let wel op, wanneer je een epidurale verdoving hebt kan je niet meer in bad.
Massage
Het masseren van de onderrug tijdens een wee is voor veel vrouwen in arbeid een goede manier om de pijn te lijf te gaan. Je vroedvrouw of doula kan je partner helpen om op de juiste plaats en met de juiste druk te masseren.
Acupressuur
Alternatieve therapie die druk uitoefent op specifieke punten van het lichaam om pijn te verlichten en de gezondheid te verbeteren. Acupressuur kan tijdens de bevalling worden gebruikt om pijn te verminderen en de bevalling te vergemakkelijken. Wat sommige vrouwen ook gebruiken is een haarkam waar ze hard in knijpen tijdens een wee. Als je de tanden in de huidplooi tussen je duim en wijsvinger zet, zou dit een drukpunt raken.
Hypnose
Ook bekend als “hypnobirthing” tijdens de bevalling. Je leert tijdens je zwangerschap jezelf in hypnose brengen, waardoor je ontspant en beter kunt omgaan met de pijn. Het idee hierachter is dat een gespannen brein zorgt voor spanning bij de baarmoederhals.
Welke keuzes ga jij maken tijdens je bevalling? Eender welke keuze die je op voorhand hebt gemaakt, kan je op eender welk moment wijzigen.
Wil je meer lezen rond dit onderwerp? Klik zeker eens op onderstaande links!
Patiëntenrechten: https://vlaamspatientenplatform.be/nl/advies-en-tips/mijn-rechten-als-patient
Vrouwenrechten tijdens de bevalling: http://humanrightsinchildbirth.org/
Wegwijzer naar keuzemogelijkheden tijdens zwangerschap en geboorte: https://www.birthmatters.be/
Vrije Geboorte: https://vrijegeboorte.nl